Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Sądem Apelacyjnym w sprawie zastosowania przez Bank abuzywnych klauzul waloryzacyjnych z dnia 2017-09-28.

Adresat:
Sąd Apelacyjny
Sygnatura:
V.510.211.2017
Data sprawy:
2017-09-28
Rodzaj sprawy:
przystąpienie do postępowania sądowego (PS)
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Administracyjnego i Gospodarczego
Wynik sprawy:
Opis sprawy:

Zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Sądem Apelacyjnym w sprawie zastosowania przez Bank abuzywnych klauzul waloryzacyjnych.

Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił uwagę na fakt, że Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w wyroku z dnia 14 grudnia 2010 r., sygn. akt XVII AmC 426/09 uznał stosowane przez Banki postanowienia umowne za niedozwolone w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego i zakazał ich stosowania w obrocie z konsumentami. Sąd uznał za niedozwolone zarówno postanowienia odnoszące się do zasad obliczania raty kredytu, jak i samą zasadę indeksacji. W ocenie Rzecznika nie uwzględniając w całości prejudykatu w postaci przywołanego wyżej wyroku SOKiK, Sąd Okręgowy dopuścił się mającego wpływ na wynik sprawy uchybienia.

Na gruncie niniejszej sprawy Rzecznik zauważył, że skoro powodowie nie znali zasad, na jakich określany będzie sposób obliczania wysokości raty (a co do tego Sąd nie miał wątpliwości, skoro uznał abuzywny charakter postanowień "odsyłających" do Tabeli Kursów Walut Obcych), to nie sposób przyjąć, że mieli pełną świadomość, co oznacza dla nich zawarcie umowy o kredyt indeksowany we frankach szwajcarskich.

 


Data odpowiedzi:
2018-12-18
Opis odpowiedzi:
Stanowisko częściowo uwzględnione (wyrok z 18 grudnia 2018 r., sygn. akt I ACa 953/16).
W ocenie Sądu Apelacyjnego niedozwolony charakter postanowień umowy i ogólnych warunków wynika wprost z prawomocnego wyroku Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wydanego na skutek abstrakcyjnej kontroli wzorca umownego. Jednocześnie zakres mocy wiążącej wyroków SOKiK rozstrzygnęła uchwała 7 sędziów Sądu Najwyższego, zgodnie z którą w związku z rozszerzoną prawomocnością orzeczeń SOKiK, skutek materialny rzeczy osądzonej prawomocnych rozstrzygnięć sądu odnośnie wzorca umownego rozciąga się na postępowania indywidualne pomiędzy danym przedsiębiorcą, a każdym konsumentem, który zawarł z tym przedsiębiorcą umowę w oparciu o ten sam wzorzec. Wyrok wiąże zatem pozwanego w sporach z konsumentami, którzy zawarli umowę zawierającą daną klauzulę.
Ponieważ sporne postanowienie zostało uprzednio uznane za niedozwolone w ramach kontroli abstrakcyjnej, oznaczało to w istocie, że oceny wymagała jedynie kwestia indywidualnego uzgodnienia tych postanowień w ramach stosunku między stronami. Na tym tle Sąd Okręgowy słusznie przyjął, że przedmiotem obu umów zawartych przez strony był oferowany przez pozwanego kredyt, stanowiący gotowy produkt, co oznacza, że pozwany opierał się na gotowym wzorcu umownym. W tej sytuacji to na pozwanym banku spoczywał obowiązek wykazania, że postanowienia dotyczące odesłania do Tabeli Kursów Walut Obcych były przedmiotem uzgodnień pomiędzy stronami, co jednakże nie zostało w toku postępowania udowodnione przez bank.
Na gruncie analizy postanowień umów kredytu, prawidłowa również była konstatacja Sądu Okręgowego, że Bank przyznał sobie prawo do jednostronnego regulowania wysokości rat kredytu waloryzowanego kursem CHF. Umowy kredytowe zawarte przez powodów nie precyzowały przy tym, w jaki sposób dochodzić miało do ustalenia kursu wymiany walut. Wymogu precyzyjności i jasności nie spełniało odwołanie w treści umów do Tabeli Kursów Walut Obcych obowiązującej w banku w dniu uruchomienia kredytu. Przeliczenie wartości zadłużenia powodów na CHF miało być bowiem dokonywane według kursu dowolnie ustalonego przez bank poprzez odesłanie do Tabeli Kursów Walut Obcych obowiązujących w pozwanym banku przy pozbawieniu konsumenta jakiegokolwiek wpływu i bez wskazania w umowie sposobu ustalania kursów walut, co niewątpliwie rażąco narusza interesy konsumenta i jest sprzeczne z dobrymi obyczajami.