Skarga do Sądu Najwyższego o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku w sprawie o zadośćuczynienie z dnia 2017-06-23.
Skarga do Sądu Najwyższego o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku w sprawie o zadośćuczynienie.
W niniejszej sprawie powód dochodził roszczenia o zadośćuczynienie związanego ze stwierdzonym przez niego naruszeniem dóbr osobistych, a ściślej: naruszeniem jego więzi rodzinnych oraz godności i dobrego imienia przez pozwanych.
W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich nie sposób jest przyjąć, że w niniejszej sprawie pozwani dopuścili się naruszenia tych dóbr osobistych przysługujących powodowi. W sytuacji, która stała się źródłem roszczeń działanie pozwanych przybrało postać wieloletniej relacji pozamałżeńskiej podczas wieloletnich nieobecności powoda w domu, której skutkiem było narodzenie się czworga pozamałżeńskich dzieci. Faktem jest, że jak podkreśla się w literaturze przedmiotu, naruszenie czci może nastąpić nie tylko w wypowiedzi ustnej lub pisemnej, a także przez komunikat niewerbalny, np. rysunkiem, fotografią, filmem lub gestem. Jednak zdaniem Rzecznika zachowanie pozwanych trudno uznać za formę "komunikatu niewerbalnego", nakierowanego na wyrządzenie uszczerbku w dobrym imieniu powoda, dotyczącego jego osobistego postępowania i właściwości.
Rzecznik stanął na stanowisku, że Sąd Okręgowy zastosował rażąco nieadekwatne środki do ochrony dobra osobistego w postaci więzi rodzinnej istniejącej pomiędzy małżonkami, podlegającej ochronie wyłącznie w formach przewidzianych w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym. Rażące naruszenie Kodeksu cywilnego polegało zatem na zastosowaniu ich do rozstrzygnięcia o relacjach rodzinnych pomiędzy małżonkami. Sąd przyjął także, wbrew utrwalonej linii orzeczniczej, że dobre imię człowieka można naruszyć w innej formie niż przekaz nakierowany na zdyskredytowanie lub ośmieszenie innej osoby, a to naruszenie mogłoby przybrać formę relacji intymnej z osobą trzecią.
W ocenie Sądu Najwyższego w aktualnym stanie prawnym prawo rodzinne nie ustanawia roszczeń, które mają chronić więzi pomiędzy małżonkami czy więzi pokrewieństwa. Brak odpowiednich instrumentów prawa rodzinnego nie oznacza, że dana osoba pozbawiona więzi rodzinnych, może domagać się ochrony na drodze roszczeń opartych na przepisach kodeksu cywilnego o ochronie dóbr osobistych. Ustalone w sprawie zachowanie pozwanych mogło odnieść jedynie skutki określone we sferze prawa rodzinnego np. w postaci separacji, rozwodu, poniesienia winy za rozkład pożycia małżeńskiego, a jedyną sankcją finansową zawinienia rozkładu, które może także łączyć się ze zdradą małżeńską, są surowsze warunki wykonywania obowiązków alimentacyjnych pomiędzy małżonkami. Zdaniem Sądu Najwyższego ingerencja sądu cywilnego w życie osobiste i wzajemne relacje małżonków i osoby trzeciej na podstawie przepisów dotyczących ochrony dóbr osobistych i przypisywanie złamaniu norm obyczajowych nieprzewidzianych przez prawo skutków, stanowi nieuprawnioną ingerencję w wolność jednostki w zakresie jej życia osobistego i rodzinnego, gwarantowaną w Konstytucji.