Wystąpienie do Ministra Zdrowia w sprawie problemów związanych z funkcjonowaniem Krajowego Ośrodka Zapobiegania Zachowaniom Dyssocjalnym w Gostyninie z dnia 2019-01-21.
Wystąpienie do Ministra Zdrowia w sprawie problemów związanych z funkcjonowaniem Krajowego Ośrodka Zapobiegania Zachowaniom Dyssocjalnym w Gostyninie.
Rzecznik Praw Obywatelskich w ostatnim wystąpieniu skierowanym w lipcu 2018 r. do Ministra Zdrowia i Ministra Sprawiedliwości, dotyczącym funkcjonowania Ośrodka w Gostyninie, zgłosił szereg postulatów dotyczących zmian legislacyjnych w ustawie o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób (dalej jako: ustawa) oraz w wydanych na jej podstawie aktach wykonawczych.
Wśród postulatów przedstawionych przez Rzecznika znalazł się m.in. ten dotyczący zmiany obowiązującego ówcześnie rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie wskazania zakładu psychiatrycznego wykonującego obserwację orzeczoną przez sąd. Niestety, zgłaszane wtedy uwagi nie zostały uwzględnione. Co więcej, w znowelizowanym rozporządzeniu z dnia 16 listopada 2018 r. zawarto rozstrzygnięcia jeszcze bardziej kontrowersyjne, niż miało to miejsce uprzednio. Jako zakład psychiatryczny wykonujący obserwację orzeczoną przez sąd na podstawie art. 13 ust. 2 ustawy wskazano bowiem KOZZD, którego profil, ustalony przez ustawę, nie pozwala na uznanie go za zakład psychiatryczny.
Przepis art. 4 ust. 3 ustawy stanowi bowiem, iż zadaniem Ośrodka jest prowadzenie postępowania terapeutycznego wobec osób stwarzających zagrożenie umieszczonych w Ośrodku. Umieszczenie w KOZZD możliwe jest więc tylko takich osób, które spełniały przesłanki określone w art. 1 ustawy, a następnie sąd w wydanym orzeczeniu uznał, iż charakter stwierdzonych u nich zaburzeń psychicznych lub ich nasilenie wskazują, że ich pobyt w Ośrodku jest niezbędny ze względu na bardzo wysokie prawdopodobieństwo popełnienia przez nich czynu zabronionego z użyciem przemocy lub groźbą jej użycia przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności seksualnej, zagrożonego karą pozbawienia wolności, której górna granica wynosi co najmniej 10 lat. Nieodpowiadający wymogom ustawy będzie więc pobyt w Ośrodku osób podlegających dopiero weryfikacji istnienia przesłanki, o której mowa w art. 1 ust. 3 ustawy (poprzez obserwację).
Przedmiotowa zmiana rozporządzenia w żadnym razie nie uwzględnia także obecnych możliwości lokalowych Ośrodka, który już jest przeludniony. Utrzymanie zresztą limitu miejsc w liczbie 60 łóżek, mimo nowelizacji rozporządzenia, jest zabiegiem sztucznym, w sytuacji stałego wzrostu liczby kierowanych do KOZZD pacjentów i braku możliwości odmówienia ich przyjęcia. Brak reakcji na tę sytuację, np. poprzez otwarcie drugiego Ośrodka w innej części Polski, zdaniem Rzecznika, będzie prowadził do eskalacji problemów.
W przekonaniu Rzecznika przeprowadzanie obserwacji na podstawie art. 13 ust. 2 ustawy (być może kilku lub nawet kilkunastu osób w jednym czasie), w obecnych warunkach KOZZD i panujących tam zasad funkcjonowania, jest niemożliwe, a także negatywnie wpływa na proces terapeutyczny pacjentów. Nie bez znaczenia jest też fakt, iż obserwację, a co za tym idzie także opinię o potrzebie umieszczenia w Ośrodku, podejmować będą osoby zatrudnione w KOZZD, co w opinii Rzecznika jest rozwiązaniem błędnym.
Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o podjęcie inicjatywy prawodawczej, która konwaliduje wskazane powyżej uchybienia.