Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie praw wyborczych osób nigdzie niezamieszkałych.

Do Rzecznika Praw Obywatelskich wpłynęło szereg skarg obywateli, którzy zgłosili różnorodne problemy z funkcjonowaniem rejestrów wyborców. Mając na względzie wagę powyższego zagadnienia dla realizacji gwarancji zasady powszechności wyborów, Rzecznik podjął jej pogłębioną i wszechstronną analizę, zwracając szczególną uwagę na sytuację wyborców nigdzie niezamieszkałych. Bezdomni obywatele wskazują bowiem na poważne bariery, jakie wciąż napotykają w procedurze wpisania do rejestru wyborców, co ma bezpośrednie przełożenie na realizację przez nich praw wyborczych.

Od kilku lat Rzecznik przedstawia postulaty koniecznych zmian w przepisach regulujących udział w wyborach wyborców nigdzie niezamieszkałych, w tym w szczególności dotyczące zmiany rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie rejestru wyborców oraz trybu przekazywania przez Rzeczpospolitą Polską innym państwom członkowskim Unii Europejskiej danych zawartych w tym rejestrze. Odpowiedzi uzyskiwane na kolejne wystąpienia Rzecznika w 2017 i 2018 r. wskazywały, że w resorcie spraw wewnętrznych toczą się prace nad zmianą wspomnianego rozporządzenia. Niestety, mimo upływu wielu miesięcy, nie zakończyły się one przed wyborami samorządowymi 2018 r., co skutkowało – już w trakcie wyborów – występowaniem trudności osób nigdzie niezamieszkałych we wpisywaniu do rejestrów wyborców i w efekcie pozbawienia ich praw wyborczych. Powoduje to poważne zaniepokojenie i obawę Rzecznika o faktyczne pozbawienie tych osób praw wyborczych w dalszym ciągu, szczególnie w obliczu zaplanowanych na 2019 r. wyborów do Parlamentu Europejskiego, a następnie wyborów do Sejmu RP i Senatu RP oraz na urząd Prezydenta RP.

Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o informację na temat działań mających na celu pełne zagwarantowanie praw wyborczych wyborców nigdzie niezamieszkałych w kontekście funkcjonowania rejestrów wyborców, a w szczególności prac nad Projektem rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji zmieniającego rozporządzenie w sprawie rejestru wyborców oraz trybu przekazywania przez Rzeczpospolitą Polską innym państwom członkowskim Unii Europejskiej danych zawartych w tym rejestrze.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji w piśmie z 28 grudnia 2018 r. poinformował, że z dniem 12 grudnia 2018 r. weszło w życie rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie rejestru wyborców oraz trybu przekazywania przez Rzeczpospolitą Polską innym państwom członkowskim Unii Europejskiej danych zawartych w tym rejestrze. Nowelizacją dokonano zmiany pisemnej deklaracji zawierającej informacje niezbędne do wpisania do rejestru wyborców, polegającą na dodaniu odnośnika informującego osoby nigdzie niezamieszkałe o konieczności wpisania w miejsce przeznaczone na adres stałego zamieszkania, adresu umożliwiającego kontakt z tym wyborcą pracownikom organów gminy. W ocenie Ministra rozwiązanie to umożliwi osobom stale zamieszkującym na obszarze danej gminy, które z różnych względów nie są w stanie podać stałego adresu zamieszkania, złożenie przedmiotowego wniosku i w konsekwencji uzyskanie wpisu do rejestru wyborców.