Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie zróżnicowania metod ustalania wysokości emerytury na nowych zasadach w zależności od miesiąca, w którym został złożony wniosek.

Rzecznik Praw Obywatelskich powrócił do kwestii zróżnicowania metod ustalania wysokości emerytury na nowych zasadach w zależności od miesiąca, w którym został złożony wniosek. Podjęcie działań w tej materii zapowiadał resort rodziny, pracy i polityki społecznej. Tymczasem Rzecznik powziął informację, że do chwili obecnej żadne działania, czy to dotyczące zmiany przyjętej wykładni czy też na gruncie legislacyjnym nie zostały zainicjowane.

Z kierowanych do Rzecznika skarg w dalszym ciągu wynika, że ubezpieczeni nie są świadomi konsekwencji złożenia wniosku o emeryturę w czerwcu, nie uzyskują w tym przedmiocie wyczerpujących pouczeń ze strony organu rentowego, czy to w kwestii wstrzymania się ze złożeniem wniosku czy też możliwości wycofania już złożonego wniosku do czasu uprawomocnia się decyzji organu rentowego. Skarżący, którym ustalono niekorzystnie wysokość emerytury w czerwcu w ubiegłych latach domagają się prawidłowego ustalenia jej wysokości. Szczególnie dotkliwy brak możliwości wyboru momentu złożenia wniosku o emeryturę dotyczy osób, którym przyznana została (będzie) emerytura z urzędu w miejsce dotychczas pobieranej renty z tytułu niezdolności do pracy, a wiek emerytalny ukończą w czerwcu. Negatywne skutki mogą dotyczyć również osób pobierających świadczenie przedemerytalne czy emeryturę pomostową, do których prawo ustaje z dniem osiągnięcia wieku emerytalnego (ustalania prawa do emerytury powszechnej), w przypadku ukończenia tego wieku w czerwcu.

W ocenie Rzecznika stosowanie do wniosków złożonych w czerwcu omawianego sposobu ustalenia emerytury prowadzi do niedopuszczalnego zróżnicowania zasad ustalania wysokości emerytury. Stanowi swoistą pułapkę prawną, iż wyłącznie w zależności od miesiąca złożenia wniosku w ramach tego samego kwartału świadczeniobiorca ponosiłby negatywne konsekwencje z tytułu odprowadzania kolejnych składek, otrzymując wbrew oczekiwaniom niższe świadczenie. Przy czym wyeliminowanie różnic pomiędzy czerwcem, a pozostałymi miesiącami nie powinno sprowadzać się do zmiany, która pogarszałyby sytuację osób przechodzących na emeryturę w pozostałych 11 miesiącach roku. Zdaniem Rzecznika celowe wydaje się zastosowanie przy ustalaniu wysokości emerytury w czerwcu (II kwartał) regulacji art. 25a ust 2 pkt 2 ustawy emerytalnej, tak jak w pozostałych miesiącach II kwartału (kwiecień, maj).

Rzecznik zwrócił się do Minister z prośbą o przekazanie informacji o działaniach podjętych w przedmiotowej sprawie.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w piśmie z 18 kwietnia 2019 r. poinformował, że nie podjęto jeszcze decyzji w sprawie poruszonej w wystąpieniu Rzecznika, ponieważ nadal poszukiwane jest możliwe do wprowadzenia rozwiązanie, które zlikwidowałoby negatywne skutki przejścia na emeryturę w czerwcu, a jednocześnie nie spowodowałoby negatywnych skutków dla osób przechodzących na emeryturę w pozostałych 11 miesiącach roku i byłoby spójne z konstrukcją systemu ubezpieczenia emerytalnego. Jednocześnie zainicjowano działania mające na celu zapewnienie ubezpieczonym uzyskanie rzetelnych informacji w tym zakresie. Przede wszystkim doradcy emerytalni oraz pracownicy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych przyjmujący wnioski o świadczenia emerytalne informują każdą osobę zgłaszającą wniosek w czerwcu, że jeśli przejdzie na emeryturę chociażby o jeden miesiąc później, to uzyska wyższą kwotę emerytury. Ponadto, osoby negujące prawidłowość decyzji organów rentowych ustalających wysokość emerytury przyznanej w czerwcu, mają możliwość dochodzenia swoich roszczeń na drodze sądowej.