Kasacja w sprawie prowadzenia postępowania przeciwko oskarżonemu bez udziału obrońcy w sytuacji, gdy wobec tego oskarżonego zachodziły okoliczności utrudniające obronę z dnia 2018-11-06.
Kasacja w sprawie prowadzenia postępowania przeciwko oskarżonemu bez udziału obrońcy w sytuacji, gdy wobec tego oskarżonego zachodziły okoliczności utrudniające obronę.
W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich Sąd I instancji nie uwzględnił faktu, że w odniesieniu do oskarżonego zachodziły okoliczności utrudniające obronę, o jakich stanowi art. 79 § 2 k.p.k., obligujące Sąd do wyznaczenia oskarżonemu obrońcy. W kwestii interpretacji pojęcia „okoliczności utrudniające obronę” należy odwołać się do stanowiska zajętego przez Sąd Najwyższy. Zdaniem Sądu Najwyższego z pojęciem tym należy wiązać przede wszystkim z właściwościami osobistymi oskarżonego, które co prawda nie uniemożliwiają, ale w znaczący sposób utrudniają realizację prawa do obrony materialnej bezpośrednio przez samego oskarżonego. W każdym wypadku stwierdzenie „okoliczności utrudniających obronę” (lub ich brak) musi być wiązane z właściwościami fizycznymi, psychicznymi oraz intelektualnymi konkretnego oskarżonego w zestawieniu z treścią zarzutów mu przedstawianych.
Przenosząc powyższe na realia procesowe sprawy, Rzecznik stwierdził, że zachodziły pełne podstawy do przyjęcia przez Sąd orzekający istnienia wobec tego oskarżonego przesłanki obrony obligatoryjnej. Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, że oskarżony jest osobą chorą umysłowo w stopniu umiarkowanym, ze stwierdzonym deficytem intelektu, leczył się na padaczkę i psychiatrycznie, ukończył szkołę specjalną. W opinii dołączonej do akt sprawy biegli lekarze psychiatrzy wypowiedzieli się co do konieczności ustanowienia oskarżonemu obrońcy z urzędu, stwierdzając, że z uwagi na wynikające z upośledzenia umysłowego ograniczenia oskarżonego w pojmowaniu i rozumieniu czynności i oświadczeń procesowych wskazane byłoby, aby przed Sądem mógł on korzystać z pomocy obrońcy. W ocenie Rzecznika wszystkie te okoliczności jednoznacznie przemawiały za przyjęciem, że w odniesieniu do oskarżonego zachodziły okoliczności w znacznym stopniu utrudniające mu prowadzenie obrony osobistej.