Zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Naczelnym Sądem Administracyjnym w sprawie ze skargi kasacyjnej od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego oddalającego skargę na decyzję Wojewody w przedmiocie odmowy transkrypcji aktu urodzenia z dnia 2018-10-09.
Zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Naczelnym Sądem Administracyjnym w sprawie ze skargi kasacyjnej od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego oddalającego skargę na decyzję Wojewody w przedmiocie odmowy transkrypcji aktu urodzenia.
W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich nie ulega wątpliwości, że w obecnym stanie prawnym istnieje obowiązek transkrypcji zagranicznego dokumentu stanu cywilnego, m.in. jeżeli obywatel Polski, którego dotyczy zagraniczny dokument stanu cywilnego, ubiega się o polski dokument tożsamości lub nadanie numeru PESEL. O istnieniu tego obowiązku przesądza nie tylko samo brzmienie przepisów Prawa o aktach stanu cywilnego oraz uzasadnienie jego projektu, ale także fakt pozostawienia wniosku skarżącej o wydanie paszportu tymczasowego dla jej syna bez rozpoznania, z powodu nieuzupełnienia braków formalnych w postaci przedstawienia odpisu skróconego lub zupełnego polskiego aktu urodzenia. Zgodnie bowiem z § 3 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych w sprawie dokumentów paszportowych osoba ubiegająca się o wydanie paszportu albo paszportu tymczasowego składa odpis skrócony lub zupełny polskiego aktu urodzenia – w przypadku ubiegania się o dokument paszportowy za granicą przez osoby nieposiadające numeru PESEL.
Ponadto, zdaniem Rzecznika prawo do otrzymania paszportu przysługuje każdemu obywatelowi Rzeczypospolitej Polskiej, a ponieważ w sprawie chodzi o transkrypcję aktu urodzenia dziecka, która jest warunkiem koniecznym uzyskania przez małoletniego dokumentu tożsamości, a jednocześnie dokumentu poświadczającego jego polskie obywatelstwo, to wykładnia obowiązujących przepisów prawa musi mieć na uwadze zasadę priorytetu dobra dziecka. Uznać należy, że uniemożliwienie wydania paszportu małoletniemu wyłącznie z powodu jego statusu urodzenia i orientacji seksualnej jego rodziców jest przejawem dyskryminacji i naruszeniem interesów dziecka, w szczególności jego prawa do uzyskania potwierdzenia obywatelstwa i zachowania jego tożsamości, w tym obywatelstwa i stosunków rodzinnych oraz prawa do poszanowania jego życia rodzinnego i prywatnego.
W opinii Naczelnego Sądu Administracyjnego nie jest zgodne z obowiązującymi przepisami prawa takie działanie, aby odmawiać transkrypcji ze względu na porządek publiczny i tym samym nie realizować obowiązku wynikającego z ustawy. To bowiem w konsekwencji prowadzi do sytuacji, że małoletniemu odmawia się np. wydania dokumentu poświadczającego tożsamość – z mocy prawa nabyte obywatelstwo. Jeżeli ustawodawca nie chciałby specjalnego trybu do sytuacji wymienionych w art. 104 ust. 5 Prawa o aktach stanu cywilnego, nie wprowadzałby zmian do rozwiązań istniejących na gruncie poprzedniej ustawy, które nie przewidywały tego rodzaju transkrypcji obligatoryjnej.
Zdaniem NSA takie działanie niewątpliwie stanowi również naruszenie praw dziecka. Należy zgodzić się ze skarżącą, że art. 72 ust. 1 Konstytucji nakłada na państwo obowiązek ochrony praw dziecka. Dlatego też organ administracji publicznej, odmawiając transkrypcji aktu urodzenia dziecka, obowiązany jest wziąć pod uwagę nie tylko przepisy rangi ustawowej, ale również prawa dziecka, gwarantowane po pierwsze, przepisami Konstytucji, a także przepisami Konwencji o Prawach Dziecka. Bezspornie więc, ustawowy obowiązek transkrypcji zagranicznego aktu stanu cywilnego, prowadzący do poświadczenia tożsamości dziecka, wpisuje się w cały system ochrony praw dziecka.
Naczelny Sąd Administracyjny stoi na stanowisku, odnosząc się wyłącznie do realiów niniejszej sprawy, że obowiązek transkrypcji wskazany w art. 104 ust. 5 Prawa o aktach stanu cywilnego, realizowany wyłącznie w celu ochrony praw dziecka poprzez umożliwienie mu poświadczenia jego tożsamości nie stoi w sprzeczności z podstawowymi zasadami porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej.