Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Zdrowia w sprawie opłat za korzystanie z parkingów przyszpitalnych.

Przedmiotem licznych skarg kierowanych zarówno do Rzecznika Praw Obywatelskich, jak i do Rzecznika Praw Pacjenta jest kwestia – często bardzo wygórowanych – opłat, jakie zmuszeni są ponosić pacjenci i odwiedzający ich bliscy za postój na przyszpitalnych parkingach.

Rzecznik zgodził się, że w świetle obecnie obowiązującego prawa, pobieranie opłat (w tym określanie ich wysokości) jest wyłączną domeną zarządzającego terenem (samego podmiotu leczniczego lub podmiotu, któremu oddano teren parkingu np. w dzierżawę). Pobieranie opłat nie jest też związane z udzielaniem świadczeń zdrowotnych, a ograniczenie możliwości ich pobierania niewątpliwie stanowiłoby ingerencję w swobodę prowadzenia działalności gospodarczej. Niemniej jednak, trudne do zaakceptowania jest stanowisko, jakoby ingerencja taka z góry uznana być mogła za nieproporcjonalną w rozumieniu art. 31 ust. 3 Konstytucji. Za legislacyjnym rozwiązaniem problemu przemawia przy tym silnie konieczność ochrony wolności i praw osób korzystających z przyszpitalnych parkingów.

Rzecznik podkreślił, że nie można stawiać znaku równości pomiędzy korzystaniem z usług parkingowych przy szpitalu i korzystaniem z tego rodzaju usług np. przy placówkach handlowych. O ile klienci tych ostatnich dysponują pełną swobodą wyboru i – o ile nie odpowiadają im opłaty parkingowe – mogą zdecydować się na skorzystanie z usług innego przedsiębiorcy, o tyle pacjenci i ich bliscy takiej alternatywy są pozbawieni. Szczególnie wrażliwą grupą są przy tym osoby o ograniczonej możliwości samodzielnego poruszania się, w tym osoby starsze i osoby z niepełnosprawnościami, które ze względów zdrowotnych mogą nie być w stanie skorzystać z oddalonych od szpitala publicznie dostępnych miejsc postojowych.

Ponadto, Rzecznik zwrócił uwagę, że praktyki części zarządzających przyszpitalnymi parkingami nie pozostają bez wpływu na realizację praw pacjenta. W szczególności mowa tu o prawie do poszanowania życia rodzinnego. Wygórowane opłaty pobierane przez zarządców przyszpitalnych parkingów można rozpatrywać w kategoriach faktycznego ograniczenia prawa pacjenta do kontaktu z najbliższymi, czy prawa do dodatkowej opieki pielęgnacyjnej.

Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o pochylenie się nad będącym przedmiotem niniejszego wystąpienia problemem i przedstawienie stanowiska odnośnie do jego rozwiązania.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Minister Zdrowia w piśmie z 22 października 2018 r. stwierdził, że nie istnieje potrzeba podejmowania inicjatywy ustawodawczej dotyczącej zmiany ustawy o działalności leczniczej w zakresie wskazanym przez Rzecznika. O ile można ewentualnie rozważać wprowadzanie regulacji ograniczających opłaty parkingowe, w przypadku gdy podmioty lecznicze dysponują tytułem prawnym (prawem własności) do nieruchomości przeznaczonych w celu prowadzenia przez nie tzw. parkingu przyszpitalnego albo oddanych przez te podmioty lecznicze przedsiębiorcom w posiadanie zależne w celu jego prowadzenia, o tyle należy wykluczyć ingerencję ustawodawczą tą konkretną ustawą w rozporządzanie prawem własności do nieruchomości przez podmioty inne niż podmioty lecznicze. W części bowiem przypadków tzw. parkingi przyszpitalne znajdują się obok terenu szpitala, ale są własnością i są prowadzone przez inne podmioty – przedsiębiorców w ramach prowadzonej przez nie działalności gospodarczej.