Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Spraw Zagranicznych w sprawie konieczności dostosowania prawa polskiego do wymogów prawa Unii Europejskiej w zakresie tzw. retencji danych telekomunikacyjnych i dostępu właściwych organów do tych danych dla potrzeb zwalczania przestępczości.

W związku z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej jako: TSUE) z dnia 21 grudnia 2016 r. w sprawie Tele2 Sverige AB1, dotyczącej problemu przepisów krajowych implementujących unijną dyrektywę retencyjną (2006/24/WE), której nieważność stwierdził Trybunał Sprawiedliwości UE w 2014 r. w wyroku w sprawie DRI, powstała konieczność dostosowania prawa polskiego do wymogów prawa Unii Europejskiej w zakresie tzw. retencji danych telekomunikacyjnych i dostępu właściwych organów do tych danych dla potrzeb zwalczania przestępczości.

W ocenie resortu cyfryzacji nie ma potrzeby wprowadzania zmian w przepisach pozostających we właściwości Ministra Cyfryzacji, natomiast otwartą kwestią pozostaje konieczność dokonania zmian w przepisach odrębnych zawierających upoważnienie do dostępu do danych telekomunikacyjnych. Z kolei Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji wyraziło opinię, że nieodzownym do ostatecznej oceny przedmiotowej sprawy wydaje się stanowisko Trybunału Konstytucyjnego.

Tymczasem w przekonaniu Rzecznika Praw Obywatelskich oczekiwanie na wyrok TK nie może przesłonić obowiązków wynikających z faktu członkostwa Polski w Unii Europejskiej, w szczególności płynących z zasady lojalnej współpracy i obowiązku zapewnienia zgodności prawa polskiego z prawem UE.

Obowiązujące przepisy Prawa telekomunikacyjnego oraz ustaw regulujących dostęp służb do danych budzą także zastrzeżenia z punktu widzenia zgodności ze standardem wynikających z Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności.

Stanowiska zarówno Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, jak również Ministra Cyfryzacji nie wyjaśniają podnoszonych wcześniej przez Rzecznika wątpliwości.

W związku z powyższym Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o przedstawienie stosownych wyjaśnień w sprawie.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych w piśmie z 5 października 2017 r. wyjaśnił, że zarówno w opinii MSZ, jak i Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, Ministerstwa Sprawiedliwości oraz Ministerstwa Cyfryzacji z przedmiotowego wyroku wynika potrzeba poddania procedurze szczegółowego przeglądu obowiązujących przepisów ustawy Prawo telekomunikacyjne, która zawiera ogólny obowiązek retencji danych telekomunikacyjnych oraz szeregu ustaw kompetencyjnych poszczególnych służb regulujących kwestie dostępu do tych danych. Ponadto, analiza przedmiotowego wyroku prowadzi do stwierdzenia, że obowiązujące przepisy prawa polskiego nie realizują przedstawionych w jego uzasadnieniu wymogów w zakresie, w jakim dotyczą ogólnego obowiązku zatrzymywania i przechowywania wszystkich danych dotyczących ruchu w sieci i lokalizacji użytkowników usług telekomunikacyjnych przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych. Mając na uwadze toczące się na szczeblu UE prace odnoszące się do retencji danych oraz konieczność zapewnienia zgodności rozwiązań krajowych z rozwiązaniami unijnymi, zasadne jest uzależnienie prac nad wdrożeniem zaleceń wynikających z wyroku TSUE na szczeblu krajowym od postępu takich działań na szczeblu unijnym. Jednocześnie Podsekretarz Stanu zapewnił, że MSZ na bieżąco monitoruje zgodność polskiego systemu prawa z prawem Unii Europejskiej, w tym dostosowywanie polskiego ustawodawstwa do wyroków TSUE. Wskazał przy tym, że ETPCz w stosunku do Polski jak dotąd nie zakomunikował żadnej skargi, która odnosiłaby się do problematyki retencji danych telekomunikacyjnych.