Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w sprawie braku regulacji prawnych, dotyczących postępowania w przypadku śmierci obligatoryjnego uczestnika posiedzenia komisji, na którym dochodzi do obrony rozprawy doktorskiej.

W ostatnim czasie miał miejsce przypadek, w którym z powodu śmierci promotora została wstrzymana rozprawa doktorska. Co istotne, doktorant wywiązał się ze wszystkich przewidzianych ustawowo obowiązków poprzedzających obronę, a jego rozprawa doktorska uzyskała pozytywne recenzje.

W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich sytuacja, w której prawodawca nie przewidział sposobu postępowania w przypadku śmierci promotora jest nie do zaakceptowania. Stosując konsekwentnie przepisy ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki, należałoby uznać, że doktorant winien znaleźć nowego promotora i pod jego opieką przygotować rozprawę. W praktyce w sytuacji śmierci promotora prawodawca nie tworzy skutecznego środka ochrony praw doktoranta. Podobny problem może zaistnieć w sytuacji, gdy promotor odmawia zgody na wzięcie udziału w obronie lub nie może tego uczynić z uwagi na okoliczności od niego niezależne, takie jak np. długotrwała choroba.

W związku z powyższym Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o przedstawienie stanowiska w sprawie oraz o rozważenie możliwości zainicjowania nowelizacji stosownych przepisów.

 

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego w piśmie z 10 sierpnia 2017 r. zauważył, że rozległy obszar działalności promotora powoduje jego silne związanie z pracą doktoranta, a ostateczny kształt rozprawy jest z pewnością także wynikiem wskazanej aktywności. Dlatego też zgodzić się należy ze stanowiskiem, zgodnie z którym, jeśli praca doktorska jest już ukończona i została zaopiniowana przez promotora, poszukiwanie następcy w przypadku jego śmierci nie znajduje uzasadnienia. W skrajnych przypadkach, takich jak ten opisany w wystąpieniu Rzecznika, dopuszczalne jest dokończenie przewodu bez udziału promotora. Najistotniejsza nie jest zatem kwestia zmiany obowiązujących przepisów, lecz zastosowanie ich racjonalnej interpretacji dopuszczającej absencję promotora w nadzwyczajnej sytuacji.