Wystąpienie do Marszałka Sejmu RP w sprawie projektu ustawy o Sądzie Najwyższym z dnia 2017-07-18.
Wystąpienie do Marszałka Sejmu RP w sprawie projektu ustawy o Sądzie Najwyższym.
W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich przepis przewidujący przejście wszystkich dotychczasowych czynnych sędziów Sądu Najwyższego w stan spoczynku, z wyjątkiem wskazanych przez Ministra Sprawiedliwości, narusza konstytucyjne gwarancje niezawisłości sędziowskiej, trójpodziału władz oraz zasadę odrębności i niezależności władzy sądowniczej. Gwarancje dotyczące statusu sędziów określone w Konstytucji obejmują m.in. nieusuwalność sędziów, ograniczenia w zakresie zawieszenia sędziego w urzędowaniu oraz ograniczenia w zakresie przejścia i przeniesienia sędziego w stan spoczynku. Zachowanie tych gwarancji stanowi warunek niezbędny dla istnienia niezawisłości sędziowskiej. Brak zachowania tych gwarancji, zdaniem Rzecznika, stwarza ryzyko, że sędziowie staną się nieodporni na podejmowane z zewnątrz próby ingerencji w ich rozstrzygnięcia.
Podobne zastrzeżenia Rzecznik przedstawił w odniesieniu do przepisu, na mocy którego w stan spoczynku zostaje przeniesiony sędzia zajmujący stanowisko Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego, a jego zadania i kompetencje wykonuje sędzia Sądu Najwyższego wskazany przez Ministra Sprawiedliwości. Z treści Konstytucji wynika, że Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego powołuje Prezydent RP na sześcioletnią kadencję spośród kandydatów przedstawionych przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu Najwyższego. Oznacza to, że przerwanie przez ustawodawcę owej kadencji stanowi wprost naruszenie Konstytucji. Ponadto, Konstytucja nie przyznaje Ministrowi Sprawiedliwości żadnej roli kreacyjno-personalnej, jeśli chodzi o wskazywanie osoby uprawnionej do kierowania Sądem Najwyższym.
W myśl kolejnego przepisu z dniem wejścia w życie ustawy Szef Kancelarii Prezesa Sądu Najwyższego, członkowie Biura Studiów i Analiz Sądu Najwyższego niebędący sędziami oraz pracownicy Sądu Najwyższego niebędący sędziami, zatrudnieni na podstawie przepisów dotychczasowych stają się odpowiednio: pracownikami Sądu Najwyższego i członkami Biura Studiów i Analiz Sądu Najwyższego. Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego powołany na podstawie projektowanej ustawy, może przedstawić ww. osobom nowe warunki pracy i płacy. W przypadku nieprzedstawienia nowych warunków pracy i płacy, stosunek pracy tych osób rozwiązuje się. Zdaniem Rzecznika rozwiązanie zawarte w projektowanym przepisie nie ma merytorycznego uzasadnienia, a jedynym jego celem jest weryfikacja dotychczasowych pracowników wymienionych komórek organizacyjnych Sądu Najwyższego i to dokonywana w sposób całkowicie dowolny, gdyż projektowana ustawa nie zawiera jakichkolwiek kryteriów dokonywana tej weryfikacji.
Wątpliwości budzą również regulacje dotyczące funkcjonowania Izby Dyscyplinarnej. Z „Informacji o działalności Sądu Najwyższego w roku 2016” wynika, że w 2016 r. rozpatrzono w Sądzie Najwyższym łącznie 152 sprawy dyscyplinarne. Przy wpływie 11102 spraw do Sądu Najwyższego w 2016 r., powoływanie specjalnej Izby dla rozpatrzenia 152 spraw jest, w ocenie Rzecznika, marnotrawieniem publicznych sił i środków.