Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Zdrowia w sprawie legalności stosowania monitoringu wizyjnego w miejscach udzielania świadczeń zdrowotnych.

Organy samorządowe, w pismach przesyłanych do Biura RPO, zwracają uwagę na wciąż nierozwiązany problem legalności stosowania monitoringu wizyjnego w miejscach udzielania świadczeń zdrowotnych, w szczególności w pomieszczeniach szpitalnych oddziałów ratunkowych (tzw. SOR-ów).

Nie ulega wątpliwości, że w Polsce zachodzi pilna potrzeba podjęcia prac legislacyjnych w zakresie kompleksowego ustawowego uregulowania monitoringu wizyjnego. Temat ten był już podnoszony w wystąpieniach poprzednich Rzeczników Praw Obywatelskich, niestety do dziś stosowne przepisy nie zostały wprowadzone. Obowiązujący obecnie zakres formalnoprawnych podstaw instalowania i wykorzystywania monitoringu wizyjnego odnosi się wyłącznie do wybranych aspektów jego stosowania. Natomiast w szpitalnych oddziałach ratunkowych niejednokrotnie jako podstawę prawną stosowania monitoringu wskazuje się procedurę wewnętrzną dotyczącą postępowania z pacjentami w SOR oraz kodeks etyki pracowników szpitala. W takich procedurach wewnętrznych brakuje jednak zapisów określających sposoby informowania pacjentów i pracowników o fakcie monitorowania przestrzeni, okresu przechowywania i metody niszczenia nagrań.

Rzecznik przypomniał, że art. 47 Konstytucji gwarantuje każdemu prawo do ochrony prawnej życia prywatnego, rodzinnego, czci i dobrego imienia oraz do decydowania o swoim życiu osobistym. Natomiast art. 20 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta stanowi, iż każdy pacjent ma prawo do poszanowania jego intymności i godności, zwłaszcza w czasie udzielania mu świadczeń zdrowotnych. Przepis ten nabiera szczególnego znaczenia w odniesieniu do SOR-ów, gdzie przebywający pacjenci niejednokrotnie pozostają w takim stanie zdrowia, który uniemożliwia im świadome wyrażenie zgody na stosowanie obserwacji wizyjnej.

Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o przedstawienie stanowiska w sprawie.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia w piśmie z 15 lutego 2017 r. wskazał, że z Konstytucji oraz przepisów ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta wynika prawo do poszanowania intymności i godności pacjenta, w szczególności w trakcie udzielanych mu świadczeń zdrowotnych. Ponadto przepisy te, co do zasady, określają zakaz prowadzenia monitoringu wizyjnego w miejscach udzielania świadczeń zdrowotnych. Jednocześnie przepisy kilku aktów prawnych dotyczących ochrony zdrowia psychicznego oraz rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 26 czerwca 2012 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą wprowadzają od tej zasady wyjątki, tj. dopuszczają stosowanie obserwacji pacjentów za pośrednictwem urządzeń do monitoringu wizyjnego, jednak każdorazowo musi się to odbywać zgodnie z art. 27 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych. Z powyższego wynika, że dopuszczalne jest przetwarzanie danych osobowych (w omawianym przypadku prowadzenie monitoringu pacjentów), jeżeli jest ono prowadzone w celu ochrony zdrowia, świadczenia usług medycznych lub leczenia pacjentów przez osoby trudniące się zawodowo udzielaniem usług medycznych, zarządzaniem usługami i stworzone są pełne gwarancje ochrony danych osobowych. Podsekretarz Stanu wyjaśnił, że prowadzenie monitoringu w miejscach udzielania świadczeń zdrowotnych w innych niż ww. cele, np. zapewnienia bezpieczeństwa pacjentom oraz personelowi medycznemu oraz zagwarantowania porządku oraz ochrony osób i mienia jest niezgodne z prawem jako naruszające prawa obywatelskie i prawa pacjenta.