Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Dyrektora Generalnego Służby Więziennej w sprawie kontroli trzeźwości przeprowadzanej względem osób odwiedzających jednostki penitencjarne.

Na podstawie jednej ze skarg, jaka wpłynęła do Biura RPO, wyłonił się problem poleceń poddania się kontroli trzeźwości, wydawanych przez funkcjonariuszy jednostki penitencjarnej osobom odwiedzającym. Katalog czynności, do przeprowadzenia których uprawniona jest Służba Więzienna wobec osób ubiegających się o wejście na widzenie do jednostki penitencjarnej, został zdefiniowany w rozporządzeniu w sprawie szczegółowego trybu działań funkcjonariuszy Służby Więziennej podczas wykonywania czynności służbowych i jest katalogiem zamkniętym. Nie zawiera takiej czynności jak przeprowadzenie badania na obecność w organizmie alkoholu, środków odurzających lub substancji psychotropowych.

W ocenie Rzecznika w obecnym stanie prawnym nie ma podstaw do przeprowadzania takich badań przez Służbę Więzienną. Zdaniem Rzecznika istnieje jednak konieczność wprowadzenia odpowiednich regulacji umożliwiających zbadanie stanu trzeźwości osoby ubiegającej się o wejście na teren zakładu karnego, w sposób uwzględniający zarówno prawa jednostki poddawanej badaniu na zawartość alkoholu w organizmie, jak również potrzeby zapewnienia porządku i bezpieczeństwa w jednostkach penitencjarnych.

Rzecznik zwrócił się do Dyrektora Generalnego SW z prośbą o odniesienie się do przedmiotowego zagadnienia i powiadomienie o podjętych działaniach.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Zastępca Dyrektora Generalnego Służby Więziennej w piśmie z 18 stycznia 2017 r. stwierdził, że jednym z podstawowych zadań Służby Więziennej jest zapewnienie porządku i bezpieczeństwa w zakładach karnych i aresztach śledczych, które realizowane jest także poprzez minimalizację ryzyka wystąpienia zdarzeń niepożądanych na terenie tych jednostek. Takie ryzyko naruszenia bezpieczeństwa i porządku rośnie, gdy osoby ubiegające się o wstęp na teren jednostki penitencjarnej znajdują się pod wpływem alkoholu lub substancji odurzających. Osoby te są informowane o zasadach przebywania na terenie danej placówki oraz o zasadach kontroli, jakim mogą zostać poddane przed wejściem i w trakcie pobytu. Ponadto, funkcjonariusze przechodzą szkolenia z zakresu rozpoznawania zachowań wskazujących na możliwość zażycia środków odurzających, psychotropowych lub alkoholu. Na tej podstawie osoby odwiedzające, które przejawiają zachowania charakterystyczne dla spożycia alkoholu mogą zostać wytypowane do kontroli. Osoby te mogą odmówić poddania się kontroli przy użyciu alkomatu i bez żadnych konsekwencji opuścić teren jednostki organizacyjnej Służby Więziennej. Zasady te reguluje rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 4 sierpnia 2010 r. sprawie szczegółowego trybu działania funkcjonariuszy Służby Więziennej podczas wykonywania czynności służbowych, a zatem wątpliwości Rzecznika, dotyczące braku unormowań prawnych, które regulowałyby tryb przeprowadzania badań na obecność alkoholu w stosunku do osób odwiedzających, nie znajdują oparcia w stanie faktycznym.