Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie przepisów dotyczących wyrabiania dowodu osobistego dla dziecka.

Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił się do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z wnioskiem o podjęcie inicjatywy ustawodawczej i zmianę przepisów pozwalających obecnie na wyrobienie dowodu osobistego dla dziecka przez rodzica, który jest pozbawiony władzy rodzicielskiej bądź jego władza została ograniczona. W sytuacji trwającego konfliktu między rodzicami, obowiązujący stan prawny stwarza praktyczne problemy.

Do Rzecznika zwróciła się osoba, która - występując z wnioskiem o wydanie dowodu dla dziecka - dowiedziała się, że z takim wnioskiem wystąpił wcześniej drugi rodzic, z ograniczoną władzą rodzicielską i dowód został mu już wydany. W skardze wskazano na poważne obawy przed uprowadzeniem dziecka za granicę przy pomocy wydanego rodzicowi dokumentu.

Jak wynika z otrzymanej skargi, obowiązujące przepisy stwarzają także innego rodzaju problemy. W jednym z urzędów trwa swoisty spór pomiędzy rodzicami: za każdym razem po uzyskaniu przez jednego rodzica dowodu dla dziecka, drugi rodzic składa oświadczenie o utracie dowodu i występuje o nowy dokument.

Rzecznik proponuje więc, aby w ustawie o dowodach osobistych znalazły się rozwiązania analogiczne do przyjętych w ustawie o dokumentach paszportowych.

Do wydania paszportu dla dziecka konieczna jest pisemna zgoda obojga rodziców. Własnoręczność ich podpisów poświadcza organ paszportowy albo notariusz. W przypadku braku zgodności stanowisk rodziców lub niemożności uzyskania zgody jednego z nich, zgodę na wydanie dokumentu paszportowego zastępuje orzeczenie sądu rodzinnego.

Rzecznik przypomniał ponadto, że obowiązujące wcześniej rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych w sprawie dowodu osobistego przewidywało, że wniosek o dowód dla dziecka składają rodzice albo jeden z rodziców wraz z pisemną zgodą drugiego z rodziców, poświadczoną za zgodność podpisu przez organ gminy lub notariusza.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji w piśmie z 19 maja 2016 r. stwierdził, że obowiązujące wcześniej przepisy były negatywnie odbierane przez znaczną część społeczeństwa, jako nadmiernie uciążliwe. Obecne rozwiązanie ma ułatwić rodzicom ubieganie się o wydanie dowodu osobistego. Zmiana przepisów była uzgadniana ze wszystkimi resortami oraz z wieloma podmiotami.
Minister wskazał ponadto, że rodzic, który jest pozbawiony władzy rodzicielskiej orzeczeniem sądu lub ma tę władzę ograniczoną w taki sposób, że nie posiada prawa ubiegania się o dowód osobisty dla dziecka, a mimo to składa wniosek, narusza przepisy prawa i może z tego tytułu ponieść odpowiedzialność. Osoba, której powierzono wykonywanie władzy rodzicielskiej powinna wówczas złożyć zawiadomienie do organów ścigania czy sądu. Ponadto w przypadku zaistnienia jakichkolwiek wątpliwości, organ wydający dowód osobisty może zażądać stosownych oświadczeń lub dokumentów, a wręcz rozstrzygnięcia kwestii spornej przez sąd, pod rygorem wstrzymania wydania dowodu osobistego.