Wystąpienie do Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie osób mieszkających na terenie ogródków działkowych z dnia 2016-02-25.
Wystąpienie do Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie osób mieszkających na terenie ogródków działkowych.
Przeciwdziałanie bezdomności należy do priorytetów Rzecznika Praw Obywatelskich. Zaniepokojenie Rzecznika wzbudziły więc działania Polskiego Związku Działkowców, w wyniku których osoby mieszkające w altanach działkowych wybudowanych niezgodnie z prawem bądź osoby zamieszkujące na stałe na terenie ogródków działkowych, zostaną pozbawione prawa do działki. W konsekwencji osoby te, m.in. rodziny z dziećmi, osoby niepełnosprawne i starsze, zostaną eksmitowane bez prawa do lokalu socjalnego. Zdaniem Rzecznika, może okazać się, że w niedługim czasie wiele osób będzie wymagało pomocy mieszkaniowej ze strony gmin, w tym przede wszystkim działań chroniących przed bezdomnością.
O skali problemu świadczą dane Polskiego Związku Działkowców, z których wynika, że tylko na terenie okręgu poznańskiego PZD na działkach zamieszkuje prawie 4 tysiące osób, a zameldowanych na stałe na terenie ogrodów działkowych jest ponad 1 700 osób.
Uporządkowanie przez Polski Związek Działkowców wieloletnich zaniedbań w egzekwowaniu przepisów wobec niezgodnego z prawem wznoszenia budynków na działkach jest uzasadnione. Jednak przyjęte rozwiązania prawne nadmiernie ingerują w sferę praw majątkowych działkowców.
W ocenie Rzecznika wystarczające byłoby zobowiązanie stowarzyszeń ogrodowych do zgłaszania organom nadzoru budowlanego przypadków niezgodnego z prawem prowadzenia robót budowlanych w ogródkach działkowych. W przypadku stwierdzenia przez organy nadzoru naruszenia przepisów, będą one zobowiązane z urzędu do doprowadzenia inwestycji do stanu zgodnego z prawem, poprzez orzeczenie nakazu rozbiórki całości lub części budynku bądź jego legalizację. Już takie konsekwencje są wystarczające do osiągnięcia stanu zgodności z obowiązującym prawem. Stosowanie wobec działkowców dodatkowych sankcji w postaci rozwiązania umowy uprawniającej do korzystania z działki, a także utrata własności nasadzeń, urządzeń i obiektów wykonanych niezgodnie z prawem, wydaje się zbyt rygorystyczne.
Rzecznik prosi o przedstawienie danych dotyczących skali problemu oraz rozważenie podjęcia działań legislacyjnych bądź organizacyjnych, które uchronią te osoby przed bezdomnością.
Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej stale monitoruje sytuację osób bezdomnych, szczególnie tych przebywających poza placówkami, w tzw. miejscach niemieszkalnych, do których należą m.in. pustostany, domki i altany działkowe.
Zgodnie z danymi zawartymi w sprawozdaniu z Ogólnopolskiego badania liczby osób bezdomnych przeprowadzonego w nocy z 21 na 22 stycznia 2015 r., na terenie ogrodów działkowych przebywa 6 316 osób. Z informacji uzyskanych od wojewodów wynika jednak, że tylko w województwie kujawsko-pomorskim w badaniu uwzględniono wszystkie osoby przebywające na działkach, również te zamieszkujące domy ogrzewane, z pełnym węzłem sanitarnym i dostępem do prądu. W pozostałych województwach nie brano pod uwagę takich osób i rodzin, gdyż zamieszkując lokal mieszkalny nie spełniają one kryteriów definicji osoby bezdomnej zawartej w ustawie o pomocy społecznej.
Osoby zamieszkujące na działkach są grupą niejednorodną, zarówno pod względem powodu wyboru takiego miejsca pobytu, jak i sytuacji materialnej. Pracownicy socjalni prowadzą stały monitoring warunków bytowych osób zamieszkujących ogródki działkowe, zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym.
Minister zapewniła jednocześnie, że każdej osobie znajdującej się w sytuacji kryzysowej, jaką jest utrata schronienia, zostanie udzielona niezbędna pomoc przez zobowiązane do tego jednostki organizacyjne pomocy społecznej.