Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Dyrektora Generalnego Służby Więziennej w sprawie udzielania tzw. przepustek losowych.

Rzecznik Praw Obywatelskich porusza w wystąpieniu zagadnienia dotyczące udzielania przepustek losowych skazanym zakwalifikowanym do odbywania kary w zakładach typu półotwartego i otwartego (korzystającym dotąd z wielu przywilejów „wolnościowych”) lub którym do końca kary pozbawienia wolności pozostał krótki okres czasu, a odmówiono im udzielenia przepustki, bądź też przebiegała ona w reżimach ochronnych, nie zawsze przystających do zaistniałych okoliczności. Zdaniem Rzecznika, w decyzji dyrektora o udzieleniu przepustki losowej powinien być określony pełen zakres i sposób realizacji konwoju, tak aby już w momencie otrzymania decyzji osadzeni byli świadomi wszystkich konsekwencji wiążących się z realizacją przepustki. Rzecznik otrzymuje skargi osadzonych dotyczące odmowy udzielenia przepustki losowej z uwagi na szczególnie ważne dla skazanego wydarzenia rodzinne takie jak chrzciny, pierwsza komunia dziecka, ślub lub narodziny dziecka. Zdaniem dyrektorów jednostek penitencjarnych nie jest to okoliczność stanowiąca przesłankę do udzielenia tzw. przepustki losowej. Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się z prośbą o zajęcie stanowiska w sprawie warunków i sposobów udzielenia przepustek losowych oraz rozważenie potrzeby ponownego zapoznania dyrektorów jednostek penitencjarnych ze stanowiskiem Ministra Sprawiedliwości dotyczącym właściwej interpretacji pojęcia „wypadki szczególnie ważne dla skazanego” określonego w przepisie kodeksu karnego wykonawczego.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Dyrektor Generalny Służby Więziennej (17.08.2015 r.) nie podzielił wątpliwości wyrażonych w wystąpieniu Rzecznika Praw Obywatelskich. Zdaniem Dyrektora Generalnego trudno zgodzić się ze stwierdzeniem że w decyzji dyrektora o udzieleniu przepustki losowej powinien być określony pełen zakres i sposób realizacji konwoju. Wszyscy funkcjonariusze biorący udział w realizacji konwoju są zobligowani do nieudzielania osobom postronnym informacji na temat sposobu jego przebiegu. Są to standardowe procedury bezpieczeństwa i ich naruszenie mogłoby spowodować zagrożenie dla funkcjonariuszy realizujących konwój. Skazany składający prośbę o udzielenie zezwolenia okolicznościowego wypełnia wniosek, którego wzór stanowi załącznik do zarządzenia Dyrektora Generalnego Służby Więziennej z dnia 24 lutego 2004 r. Wniosek zawiera część przeznaczoną na udokumentowanie decyzji dyrektora zakładu karnego oraz poinformowanie skazanego o prawie zaskarżenia decyzji dyrektora do Wydziału Penitencjarnego właściwego Sądu Okręgowego. W przypadku podjęcia pozytywnej dla skazanego decyzji, dyrektor zakładu karnego określa sposób realizacji zezwolenia. Następnie skazany jest zapoznawany z decyzją dyrektora i w przypadku udzielenia zezwolenia pod konwojem funkcjonariusza Służby Więziennej, najczęściej w tym momencie rezygnuje z wykorzystania przepustki, wyrażając niezadowolenie z określonego sposobu jej realizacji. Decyzja o rodzaju zastosowanych środków ochrony nie może być interpretowana jako szykanowanie osadzonego. Jej celem jest wyłącznie zapewnienie bezpieczeństwa konwojowania. W każdym przypadku uwzględniane są indywidualne cechy osadzonego oraz poziom jego demoralizacji, które mogą stanowić zagrożenie dla prawidłowej realizacji udzielonego zezwolenia. Skazany jest również informowany o obowiązkach ciążących na nim w trakcie korzystania z zezwolenia oraz konsekwencjach spóźnienia i niepowrotu w wyznaczonym terminie do zakładu karnego. Zdaniem Centralnego Zarządu Służby Więziennej treść skierowanego w tej sprawie pisma z dnia 20 marca 2014 r. do Dyrektorów Okręgowych Służby Więziennej w sposób wyczerpujący i jednoznaczny wskazuje, że wnioski skazanych powinny być rozpatrywane zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie standardami oraz winny uwzględniać przesłanki humanitarne, które są znane i stosowane przez funkcjonariuszy Służby Więziennej, a ich nieodłączną częścią jest poszanowanie prawa skazanego do życia prywatnego i rodzinnego.