Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Prezesa Krajowej Rady Notarialnej w sprawie obowiązku ujawniania Krajowej Radzie Notarialnej wysokości wynagrodzenia pobranego przez notariusza za dokonane czynności notarialne.

Do Rzecznika Praw Obywatelskich zwracają się notariusze zgłaszając wątpliwości dotyczące zgodności z Konstytucją obowiązku ujawniania Krajowej Radzie Notarialnej wysokości pobranego przez nich wynagrodzenia za dokonane czynności notarialne. Notariusze opłacają, na potrzeby organów samorządu, składki miesięczne, których wysokość ustala Krajowa Rada Notarialna w wydawanych corocznie uchwałach. W ocenie Rzecznika ujawnienie przez notariusza wysokości wynagrodzenia pobranego za dokonane czynności notarialne stanowi ingerencję w prawo do poszanowania jego życia prywatnego oraz jego autonomię informacyjną. Prawo do prywatności oraz ochrona autonomii informacyjnej nie mają charakteru absolutnego i mogą podlegać pewnym ograniczeniom. W razie kolizji różnych zasad i wartości wybór taki nie może być jednak dowolny, lecz powinien podlegać kontroli przy pomocy konstytucyjnie określonych środków ochrony praw i wolności. Ograniczenie prawa do prywatności notariuszy poprzez obowiązek ujawnienia wysokości pobranego przez nich wynagrodzenia za czynności notarialne wyrażony w uchwałach Krajowej Rady Notarialnej nie spełnia podstawowej przesłanki dopuszczającej wprowadzenie takiego ograniczenia, jaką jest forma ustawowa. Ustawa Prawo o notariacie nie przewiduje bowiem kompetencji Krajowej Rady Notarialnej do pozyskania i gromadzenia informacji o wysokości wynagrodzenia notariuszy w danym miesiącu, ani nie nakłada na notariuszy obowiązku ujawniania takich informacji. Rzecznik Praw Obywatelskich prosi o zajęcie stanowiska w przedmiotowej sprawie.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Prezes Krajowej Rady Notarialnej (28.09.2015 r.) nie podzielił stanowiska przedstawionego w wystąpieniu Rzecznika Praw Obywatelskich. Z przepisów ustawy Prawo o notariacie wynika bezpośrednio, że do kompetencji Krajowej Rady Notarialnej należy ustalanie wysokości składek miesięcznych notariuszy. Sam mechanizm ustalania wysokości składek ustawodawca zdecydował się pozostawić w dyspozycji samorządu notarialnego. Wedle uchwał w przedmiocie składek podejmowanych przez samorząd notarialny, częścią tego mechanizmu jest wiarygodne ustalenie podstawy, od której należy liczyć składkę. Informacje dotyczące taksy notarialnej nie stanowią informacji dotyczącej sfery prywatnej notariusza, który pełni funkcję osoby zaufania publicznego. Taksa notarialna nie powinna być traktowana jako wynagrodzenie notariusza. Jest to opłata za czynności notarialne stanowiące działania urzędowe funkcjonariusza publicznego. Jej wysokość nie jest dowolna, lecz musi być określona z uwzględnieniem powszechnie obowiązujących przepisów.