Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie wprowadzania przez gminy przepisów przyznających pierwszeństwo w rekrutacji do publicznych żłobków i przedszkoli dzieciom, które zostały poddane obowiązkowym szczepieniom.

Jak wynika z doniesień medialnych oraz skarg napływających do Rzecznika Praw Obywatelskich, kolejne gminy wprowadzają lub rozważają wprowadzenie przepisów uzależniających przyjęcie do publicznych żłobków i przedszkoli od przedstawienia zaświadczenia o poddaniu dziecka obowiązkowym szczepieniom. Niektóre gminy rozważają wręcz ustanowienie regulacji całkowicie wykluczających możliwość przyjęcia do placówek oświatowych niezaszczepionego dziecka. Rzecznik nie kwestionuje zasadności obowiązku szczepień i nie ma wątpliwości, że ich upowszechnienie znacząco ograniczyło liczbę zachorowań na wiele groźnych dla życia chorób zakaźnych. Niemniej jednak należy pamiętać, że Konstytucja gwarantuje wszystkim równy i powszechny dostęp do nauki. Przepisy wskazujące grupę dzieci całkowicie pozbawionych prawa do ubiegania się o miejsce w publicznym przedszkolu wydają się naruszać istotę prawa do edukacji. Co istotne, zgodnie z postanowieniami Konstytucji ograniczenie w korzystaniu z konstytucyjnych wolności i praw może być ustanowione wyłącznie w ustawie, a nie w akcie prawa miejscowego. Dostęp do publicznych żłobków i przedszkoli nie powinien być uzależniony od arbitralnych i dyskryminacyjnych kryteriów. Warunki rekrutacji zostały zresztą jasno określone w konkretnych przepisach ustawy o systemie oświaty. Zgodnie z obecnym stanem prawnym wśród kryteriów naboru nie ma wymogu legitymowania się zaświadczeniem o odbyciu obowiązkowych szczepień. Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się z prośbą o zajęcie stanowiska w opisywanej sprawie.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Minister Pracy i Polityki Społecznej (30.06.2015 r.) poinformował, że warunki przyjmowania dzieci do żłobka określane są w statucie żłobka ustalanym przez podmiot, który go utworzył. W przypadku żłobka publicznego (utworzonego przez gminę) statut ustalany jest przez radę gminy w drodze uchwały. Jeżeli statut żłobka lub klubu dziecięcego ustalany jest w drodze uchwały, to nadzór nad legalnością takiej uchwały sprawuje wojewoda. Dotyczy to publicznych żłobków i klubów dziecięcych prowadzonych przez gminy. Zgodnie z postanowieniami ustawy o samorządzie gminnym nadzór nad działalnością gminną sprawowany jest na podstawie kryterium zgodności z prawem. Uchwały sprzeczne z prawem są nieważne. Przepisy ustawy o samorządzie gminnym dają prawo każdemu, czyjego interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone uchwałą, po bezskutecznym wezwaniu do usunięcia naruszenia, do zaskarżenia uchwały do sądu administracyjnego.