Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Finansów w sprawie uprawnień inspektora kontroli skarbowej.

Rzecznik Praw Obywatelskich sygnalizuje w wystąpieniu problem dotyczący uprawnień inspektora kontroli skarbowej, po wejściu w życie ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych. Ustawa ta, określając kwalifikacje zawodowe konieczne do wykonywania zawodu audytora wewnętrznego w jednostce sektora finansów publicznych, nie wymienia wśród nich ukończenia aplikacji kontrolerskiej i złożenia egzaminu kontrolerskiego lub złożenia egzaminu kwalifikacyjnego na stanowisko inspektora kontroli skarbowej. Wymagania te były określone w poprzednio obowiązującej ustawie z 2005 r. Ustawodawca ustalił dwuletni okres przejściowy, do dnia 31 grudnia 2011 r., w jakim osoby te mogą być audytorami wewnętrznymi na podstawie uprawnień przyznanych im przez ustawę o finansach publicznych z 2005 r. i nie przerywając działalności zawodowej uzupełnić kwalifikacje zgodnie z wymaganiami określonymi w ustawie z 2009 r. W ocenie Rzecznika sytuacja dotycząca inspektorów kontroli skarbowej oraz kontrolerów Najwyższej Izby Kontroli może stać w sprzeczności z konstytucyjną zasadą ochrony praw nabytych. Zmiana ustawodawcza, która odbiera pewnej grupie osób uprawnienia zawodowe w przypadku, gdy ustawodawca nie wykazał merytorycznego uzasadnienia, może naruszać konstytucyjną zasadę demokratycznego państwa prawnego. Wprowadzona zmiana została bardzo lakonicznie uzasadniona w projekcie ustawy o finansach publicznych. Nie wskazano bowiem, jakie braki w przygotowaniu i doświadczeniu zawodowym inspektorów kontroli skarbowej i kontrolerów Najwyższej Izby Kontroli uniemożliwiają im pełnienie funkcji audytorów wewnętrznych po 31 grudnia 2011 r. Rzecznik Praw Obywatelskich prosi o przedstawienie stanowiska w sprawie.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów (14.04.2015 r.) wyjaśnił, że pojęcie audytu wewnętrznego zostało wprowadzone po raz pierwszy do polskiego systemu finansów publicznych na mocy ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych, ustawy o organizacji i trybie pracy Rady Ministrów oraz o zakresie działania ministrów, ustawy o działach administracji rządowej oraz ustawy o służbie cywilnej. W ustawie określono m.in. zakres przedmiotowy i podmiotowy audytu wewnętrznego oraz wymogi, jakie musiała spełniać osoba zamierzająca realizować zadania na stanowisku audytora wewnętrznego. Zmiany wymogów dla osób realizujących zadania w zakresie audytu wewnętrznego zawierały kolejno ustawa z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych oraz ustawa z dnia 8 grudnia 2006 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw. Obowiązujące obecnie przepisy ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych przewidują, że audytorem wewnętrznym może być osoba, która podobnie jak w poprzednich regulacjach, spełnia wymogi dotyczące obywatelstwa, niekaralności, korzystania z praw publicznych i wykształcenia oraz posiada określone kwalifikacje do przeprowadzania audytu wewnętrznego: jeden z międzynarodowych certyfikatów, lub złożyła w latach 2003-2006 z wynikiem pozytywnym egzamin na audytora wewnętrznego przed komisją egzaminacyjną powołaną przez Ministra Finansów, lub posiada uprawnienia biegłego rewidenta, lub dwuletnią praktykę w zakresie audytu wewnętrznego i legitymuje się dyplomem ukończenia studiów podyplomowych w zakresie audytu wewnętrznego. Zmiana tych wymogów została odsunięta w czasie o dwa lata, tj. do dnia 31 grudnia 2011 r. Okres przejściowy umożliwiał wypełnienie warunków wymaganych nową ustawą.