Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Spraw Wewnętrznych w sprawie braku możliwości złożenia zażalenia na prawidłowość użycia lub wykorzystania środków przymusu bezpośredniego i broni palnej przez podmioty uprawnione do użycia lub wykorzystania środków przymusu bezpośredniego i broni palnej.

W ocenie Rzecznika przepisy regulujące użycie lub wykorzystanie środków przymusu bezpośredniego i broni palnej w zakresie, w jakim nie przewidują możliwości zażalenia na zastosowanie środka przymusu bezpośredniego i broni palnej powodują wątpliwości natury konstytucyjnej. Regulacja przepisów w zakresie użycia lub wykorzystania środków przymusu bezpośredniego i broni palnej w jednym akcie rangi ustawy jest konsekwencją orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego. Pomimo kompleksowej regulacji omawianej materii w ustawie o środkach przymusu bezpośredniego, ustawodawca nie uwzględnił w niej przepisów stanowiących podstawę do złożenia zażalenia przez osobę, wobec której uprawniony podmiot użył środków przymusu bezpośredniego i broni palnej. Należy zauważyć, że ustawodawca tylko w niektórych ustawach szczegółowych (m.in. ustawa o Służbie Celnej, ustawa o transporcie kolejowym, ustawa o Żandarmerii Wojskowej i wojskowych organach porządkowych, ustawa o strażach gminnych, ustawa o lasach) zawarł instytucję zaskarżenia na zastosowanie środków przymusu bezpośredniego lub broni palnej. Podczas prac legislacyjnych kilkakrotnie podnoszono postulat uwzględnienia w ustawie o środkach przymusu bezpośredniego przepisów stanowiących podstawę do złożenia zażalenia na użycie lub wykorzystanie środków przymusu bezpośredniego i broni palnej. Rzecznik Praw Obywatelskich prosi o przedstawienie stanowiska w sprawie.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Minister Spraw Wewnętrznych (02.12.2014 r.) wskazał, że brak możliwości złożenia zażalenia na prawidłowość użycia lub wykorzystania środków przymusu bezpośredniego lub broni palnej wydaje się nie budzić wątpliwości formalno-prawnych, także w aspekcie konstytucyjnym, bowiem obowiązujące przepisy prawa w sposób wystarczający chronią interesy osób, wobec których zastosowano powyższe środki lub broń palną. Jeżeli bowiem funkcjonariusz w sposób nieuprawniony lub nieproporcjonalny naruszy nietykalność cielesną, pozbawi wolności, zmusi do określonego zachowania się czy też spowoduje choćby nieumyślnie ciężkie uszkodzenie ciała lub śmierć oraz spowoduje szkody w mieniu istnieją podstawy do pociągnięcia funkcjonariusza do odpowiedzialności karnej, dyscyplinarnej oraz majątkowej. W rezultacie kwestionować można zasadność bądź celowość tworzenia odrębnego i konkurencyjnego rozwiązania prawnego przeznaczonego wprost do podważania zasadności użycia środków przymusu bezpośredniego lub broni palnej, a także ich wykorzystania.