Biuletyn Informacji Publicznej RPO

BRPO-KMP-0830-2/13

Warszawa, dnia 29 czerwca 2013 r.

Notatka ze spotkania przedstawicieli krajowych mechanizmów prewencji oraz instytucji Ombudsmana krajów bałkańskich w Skopje, w dniach 25 -26 czerwca 2013 r.

Macedoński Krajowy Mechanizm Prewencji zorganizował dwudniowy warsztat dotyczący krajowych mechanizmów prewencji tortur, który skierowany był do przedstawicieli wszystkich państw bałkańskich. W roli ekspertów zaproszeni zostali: przedstawicielka Europejskiego Komitetu do Spraw Zapobiegania Torturom oraz Nieludzkiemu lub Poniżającemu Traktowaniu albo Karaniu (CPT), przedstawicielka Stowarzyszenia Zapobiegania Torturom w Genewie (APT) oraz przedstawiciel polskiego Krajowego Mechanizmu Prewencji. Ponadto w spotkaniu uczestniczyła przedstawicielka sekretariatu Podkomitetu ONZ do Spraw Zapobiegania Torturom oraz Nieludzkiemu lub Poniżającemu Traktowaniu albo Karaniu (SPT).
Podczas obrad omawiane były kompetencje krajowych mechanizmów prewencji wynikające z Protokółu fakultatywnego do Konwencji w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania (OPCAT). W swoim wystąpieniu przedstawiciel polskiego KMP omówił kompetencje wynikające z art. 19 c OPCAT oraz sposoby ich realizacji. Wskazał przy tym, że wynikający z wymienionego artykułu obowiązek opiniowania aktów prawnych nie jest traktowany równorzędnie z przeprowadzaniem wizytacji.
Podczas dyskusji ogólnej, reprezentant polskiego KMP przedstawił ponadto informacje o zasadach finansowania Mechanizmu w Polsce i konsekwencjach z tym związanym oraz o współpracy z organizacjami pozarządowymi i ekspertami zewnętrznymi.
Przedstawicielka APT w swojej prezentacji podkreślała konieczność przeprowadzania rekontroli w miejscach pozbawienia wolności. Wskazywała, że kontrola wdrażania zaleceń jest konieczna i nie może ona ograniczać się wyłącznie do korespondencji. Według standardów APT, każdy mechanizm powinien przygotowywać roczny plan przeprowadzanych rekontroli, przy czym należy mieć na uwadze możliwość rewizytacji tzw. „ad-hoc”, jeśli zajdzie taka konieczność.  W tym miejscu wskazać należy, że macedoński KMP od 2011 r. przeprowadził 65 wizytacji, z czego 15 stanowiły rekontrolę, co reprezentantka APT uznała za dobrą praktykę.
Przedstawicielka CPT natomiast omawiała trudności, z jakimi można napotkać się podczas przygotowywania zaleceń powizytacyjnych. Jej zdaniem, mechanizmy muszą dokonywać priorytertyzacji wydawanych zaleceń i skupiać się wyłącznie na tych najważniejszych. Podczas wizytacji należy pamiętać, że zadaniem mechanizmów jest ochrona osób pozbawionych wolności przed  torturami oraz innym okrutnym, nieludzkim lub poniżającym traktowaniem albo karaniem i ten cel powinien przyświecać wykonywanym przez wizytujących czynnościom oraz wydawanym rekomendacjom. Zgodnie bowiem ze standardami SPT, mechanizmy mają uzupełniać, a nie zastępować istniejące systemy kontroli.

Opracował: Marcin Kusy