Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Osoby w kryzysie bezdomności znajdują się praktycznie poza systemem szczepień przeciw COVID-19 – choć są szczególnie zagrożone koronawirusem
• Niezbędne jest zorganizowanie szczepień dla tej grupy, w specjalnie utworzonych tymczasowych punktach szczepień. Mogłyby one być zlokalizowane w placówkach dla osób w kryzysie bezdomności

Rzecznik Praw Obywatelskich prosi ministra zdrowia  Adama Niedzielskiego o stanowisko w tej sprawie. 

RPO od początku pandemii apeluje do władz, by objęły szczególną pieczą te osoby i udzieliły wsparcia placówkom dla osób doświadczających bezdomności oraz im pomagającym. W czasie pandemii osoby te nie mają gdzie się bezpiecznie odizolować, by uniknąć zakażenia koronawirusem. Borykają się z trudniejszym dostępem do opieki medycznej oraz do rzetelnych informacji na temat pandemii, a także sposobów zapobiegania zakażeniu.

Mają też trudności w zapisaniu się na szczepienie przeciw COVID-19. Obecne formy rejestracji - telefon na infolinię, rejestracja elektroniczną, sms, kontakt z wybranym punktem szczepień - nie są w pełni dostępne dla tej grupy. A ze względu na starszy wiek i słabszy stan zdrowia są szczególnie zagrożeni koronawirusem.

Wobec braku jednoznacznych wytycznych dotyczących tej grupy obywateli w praktyce system szczepień przeciw COVID-19 do nich nie dociera. Nie są obecnie kwalifikowane i nie otrzymują szczepień.

Komisja Ekspertów ds. Przeciwdziałania Bezdomności przy RPO uznaje za niezbędne zorganizowanie szczepienia przeciw COVID-19 dla osób dotkniętych bezdomnością w specjalnie utworzonych tymczasowych punktach szczepień. Mogłyby one być zlokalizowane w placówkach dla osób w kryzysie bezdomności. Stoją tam często duże namioty, które można wykorzystać do tego celu.

Z uwagi na brak gwarancji co do tego, że każda z osób bezdomnych zaszczepionych pierwszą dawką pojawi się w punkcie szczepień po raz drugi i to w odpowiednim terminie, szczepienie dla tej grupy powinno się odbywać jednodawkową szczepionką firmy Johnson & Johnson.

Potrzeba powstania punktu szczepień dla osób dotkniętych bezdomnością wynika z wyboru dokonanego trybu życia. Wskazany punkt szczepień umożliwi im w każdej chwili zgłosić chęć i gotowość do szczepienia, bez obawy o ewentualny ostracyzm i stygmatyzację społeczną.

RPO zwraca uwagę na propozycję wytycznych do organizacji mobilnych punktów szczepień, zaproponowaną przez Ogólnopolską Federację na Rzecz Rozwiązywania Problemu Bezdomności. Nie ma  jednak  odgórnych działań.

Dlatego za niezbędną należy uznać współpracę z samorządami i organizacjami pozarządowymi dla wypracowania ścieżki w pełni realizującą potrzeby osób doświadczających bezdomności w dostępie do szczepień przeciw COVID-19. Niewątpliwie doprowadziłoby do wzrostu liczby szczepień przeciw COVID-19. Pozwoliłoby to ponadto stopniowo odejść od wytycznych dobrowolnej izolacji przed przyjęciem do placówek dla osób bezdomnych.

V.7018.664.2021