Biuletyn Informacji Publicznej RPO

22 września 2018 r. na Uniwersytecie Warszawskim odbyło się Wysłuchanie Obywatelskiego Projektu Ustawy o Ochronie Sygnalistów.

Organizatorami wydarzenia były: Fundacja im. Stefana Batorego, Helsińska Fundacja Praw Człowieka, NSZZ Solidarność ‘80 i Instytut Spraw Publicznych, Pracowni Badań i Innowacji Społecznych „Stocznia”.

Obywatelski Projekt Ustawy powstał w 2017 roku z myślą o ochronie osób, które w swoim miejscu pracy nie akceptują praktyk niezgodnych z prawem, wewnętrznymi regulacjami i etyką.

Celem spotkania i poddania projektu społecznemu wysłuchaniu było zebranie uwag do niego, aby móc go udoskonalić, a także dać możliwość wypowiedzi możliwie szerokiemu gronu zainteresowanych osób.

Obecne prawo w Polsce pozostaje w dużej mierze ślepe na sygnalistów. Nie zapewnia im skutecznej ochrony, jeśli w związku ze swoją postawą stają się ofiarami mobbingu, gróźb i szantażów ze strony przełożonych, szykan w otoczeniu kolegów z pracy. Sytuacja ta utrwala społeczny stygmat sygnalistów jako donosicieli. Obecnie obowiązujące przepisy nie wskazują w jakim trybie i do kogo sygnaliści mogą zwrócić się z informacjami o nieprawidłowościach lub zdarzeniach szkodzących wspólnemu dobru, które zaobserwowali w trakcie wykonywania obowiązków zawodowych. Brakuje jednej, spójnej regulacji chroniącej sygnalistów, z której mogliby skorzystać pracownicy wszystkich branż, zleceniobiorcy, stażyści czy wolontariusze doświadczający niezasłużonych represji, z wyrzuceniem z pracy włącznie. Jednocześnie w wyniku konieczności dostosowania się do wymogów unijnych przepisy chroniące sygnalistów zaistniały w kilku aktach prawnych. Fragmentaryczne rozwiązania chronią na przykład pracowników sektora finansowego. Dopóki nie powstanie jednolity akt prawny pracownicy różnych sektorów będą traktowani nierówno. Komisja Europejska pracuje już nad dyrektywą w sprawie ochrony osób zgłaszających przypadki naruszenia prawa Unii. Przyjęcie jej to kwestia czasu i Polska tak czy inaczej będzie musiał przyjąć osobny akt prawny dedykowany sygnalistom. Aby przyśpieszyć ten proces, przygotowany został Obywatelski Projekt Ustawy o ochronie sygnalistów, który już dziś odpowiada międzynarodowym wymogom w tej kwestii.