Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Nie ma przepisów nakazujących informowanie kierowcy o zwrocie zatrzymanego prawa jazdy, gdy doszło do przekroczenia 30-dniowego terminu na uzyskanie wyników badania jego krwi lub moczu
• Taką informację umieszcza się jedynie w Centralnej Ewidencji Kierowców - bez informowania o tym właściciela dokumentu. Tymczasem posiadacz zagranicznego prawa jazdy otrzymuje informację o jego zwrocie.
• Budzi to wątpliwości z punktu widzenia m.in. konstytucyjnej zasady równości oraz kodeksów postępowania karnego i postępowania administracyjnego
• Rzecznik Praw Obywatelskich występuje w tej sprawie do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji

Do Biura RPO wpływają wnioski kierowców, których nie poinformowano o zwrocie prawa jazdy po jego zatrzymaniu. Ujawnia to lukę prawną, polegającą na braku przepisów nakazujących informowanie o tym. Obowiązek pozyskania tej informacji przepisy przerzucają na kierowcę.

Przepisy regulujące zwrot prawa jazdy zawarto w art. 137 Prawa o ruchu drogowym. Jego zatrzymanie rodzi obowiązek rozstrzygnięcia przez prokuratora lub sąd o zatrzymaniu prawa jazdy lub o jego zwrocie. W razie wydania postanowienia o zwrocie, art. 137 ust. 5 p.r.d. wymaga poinformowania o tym jego właściciela.

Tak się jednak nie dzieje,  gdy prawo jazdy zatrzymano w związku z podejrzeniem prowadzenia pojazdu w stanie nietrzeźwości lub w stanie po użyciu alkoholu albo środka działającego podobnie do alkoholu (art. 135 ust. 1 pkt 1 lit. a p.r.d.). W tym przypadku nie przekazuje się informacji o zatrzymaniu prawa jazdy sądowi lub prokuratorowi w 7 dni od ich zatrzymania. Należy bowiem najpierw przeprowadzić badania na obecność substancji u kierowcy. Wynik badania należy uzyskać w 30 dni od zatrzymania prawa jazdy - w przeciwnym razie należy je zwrócić kierowcy.

I tu właśnie ujawnia się luka prawna. W razie przekroczenia tego 30-dniowego terminu umieszcza się jedynie informację o zwrocie prawa jazdy w Centralnej Ewidencji Kierowców - nie informując o tym właściciela dokumentu. Jeśli zaś zatrzymano prawo jazdy wydane w innym państwie, zwraca się je niezwłocznie właścicielowi. Na kierowców krajowych przerzuca się zaś obowiązek pozyskania informacji o zwrocie. 

Taki standard budzi wątpliwości z punktu widzenia Konstytucji oraz kodeksów postępowania karnego i postępowania administracyjnego. Nieinformowanie określonej grupy obywateli musi budzić wątpliwości z punktu widzenia art. 2 i art. 7 oraz art. 32 ust. 1 Konstytucji RP. 

Brak jest jakiegokolwiek relewantnego kryterium różnicowania sytuacji prawnej kierowcy, któremu prawo jazdy jest zwrócone na mocy postanowienia prokuratora lub sądu z różnych powodów, od tej, któremu prawo jazdy jest zwrócone z mocy prawa z powodu nieuzyskania wyników badania krwi lub moczu w terminie. Jeśli nieterminowe uzyskanie wyników należy interpretować na korzyść kierowcy, to zupełnie nieuzasadnione z równościowego punktu widzenia jest nieinformowanie go o ustaniu przyczyny zatrzymania prawa jazdy i tym samym - przywrócenia uprawnień do kierowania pojazdami.

Marcin Wiącek zwraca się do min. Marcina Kierwińskiego o rozważenie zainicjowania stosownych działań legislacyjnych.

II.519.795.2025