Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Rolnicy mogliby już teraz zacząć nawozić uprawy, bo pozwalają na to obecne warunki pogodowe
• Nie mogą tego robić, bo rząd od listopada pracuje nad projektem rozporządzenia, które umożliwiłoby rolnikom zastosowanie nawozów azotowych zgodnie z zasadami prawidłowej agrotechniki
• Dlaczego prace nad rozporządzeniem trwają tak długo i kiedy się zakończą - RPO pyta Ministra Infrastruktury
• AKTUALIZACJA: Projekt procedowano w najkrótszych możliwych terminach, gdyż wprowadza m.in. elastyczny termin wiosennego nawożenia, co jest istotne dla rolników i kluczowe dla prawidłowej gospodarki nawozowej. W projekcie zaproponowano jednodniową vacatio legis - odpowiada resort

Rząd pracuje nad rozporządzeniem w sprawie przyjęcia nowego "Programu działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu".

Projekt rozporządzenia został przedstawiony przez Ministra Infrastruktury 19 listopada 2022 r., jednak wciąż jest on przedmiotem konsultacji. Tymczasem przyjęcie rozporządzenia w jak najszybszym terminie jest niezbędne dla umożliwienia rolnikom zastosowania nawozów azotowych.

Polski Związek Producentów Roślin Zbożowych (PZPRZ) w liście otwartym do ministra Andrzeja Adamczyka zwraca uwagę, że stosowanie nawozów azotowych jest zgodne z zasadami prawidłowej agrotechniki, a panujące w tym roku warunki pogodowe potencjalnie pozwalałyby na używanie nawozów już w chwili obecnej.

W związku z tym RPO prosi Ministra Infrastruktury o wyjaśnienie przyczyny tak długo trwających prac nad projektem i wskazanie planowanego terminu ich zakończenia.

Odpowiedź Marka Gróbarczyka, sekretarza stanu w MI

Nowy „Program działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu” (dalej: Program działań) został przyjęty rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 31 stycznia 2023 r. i opublikowany w Dzienniku Ustaw w dniu 7 lutego 2023 r. (poz. 244).

Program działań wdraża unijną dyrektywę 91/676/EWG - tzw. dyrektywę azotanową. Jego głównym zadaniem jest ograniczenie oddziaływania sektora rolniczego na stan wód powierzchniowych i podziemnych poprzez racjonalną gospodarkę nawozami, skutkującą zmniejszeniem spływu substancji biogennych do wód. Projekt Programu działań jest opracowywany w uzgodnieniu z ministrem właściwym do spraw rolnictwa, a przyjmowany przez Radę Ministrów. Opracowując projekt Programu działań minister właściwy do spraw gospodarki wodnej ma obowiązek przeprowadzić strategiczną ocenę oddziaływania na środowisko oraz zapewnić możliwość udziału społeczeństwa w tym procesie na zasadach i w trybie określonych w przepisach ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Etapy prac legislacyjnych nad rozporządzeniem Rady Ministrów określa uchwała nr 190 Rady Ministrów z dnia 29 października 2023 r. - Regulamin pracy Rady Ministrów (M.P. z 2022 r. poz. 348).

Powyższe podejście do opracowania Programu ma zapewnić, że zaproponowane działania przyczynią się do dalszej poprawy jakości wód powierzchniowych i podziemnych, poprzez umożliwienie lepszego wykorzystania składników pokarmowych przez rośliny i w konsekwencji ograniczenie dopływu azotanów do wód powierzchniowych i podziemnych, jednocześnie uwzględniając postęp i zmiany zachodzące w rolnictwie, oraz bazując na najnowszych wynikach badań w zakresie nauk rolniczych.

Projekt rozporządzenia był procedowany w najkrótszych możliwych terminach wynikających z Regulaminu pracy Rady Ministrów z uwagi na to, że wprowadza m.in. elastyczny termin wiosennego stosowania nawozów, co jest niezwykle istotne dla rolników oraz kluczowe w kontekście prawidłowej gospodarki nawozowej. W projekcie rozporządzenia zaproponowano 1-dniowe vacatio legis, aby rolnicy jeszcze w lutym 2023 r. mogli korzystać z elastycznego wiosennego terminu stosowania nawozów. Ponadto szybkie wejście w życie przepisów rozporządzenia było istotne w celu przeprowadzenia zaplanowanych kolejnych naborów wniosków o przyznanie rolnikom pomocy na instrument wsparcia „Inwestycje mające na celu ochronę wód przed zanieczyszczeniem azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych” objęty PROW 2014¬2022.

VII.7202.3.2023